maandag 29 februari 2016







10 dagen vakantie. Tot dan.

Handschoenen gemaakt van hondenleer?


Beste Verenigd Links,


Stelt u eens voor hoe geschokt de gemiddelde consument zou zijn als ze 'hondenleer' zouden lezen op een label van handschoenen die verkocht worden door elke retailer in Nederland. De meeste meelevende mensen zouden diep geschokt zijn en zouden zich op zijn minst beklagen bij de winkelmanager.
Toch kopen veel klanten op dit moment daadwerkelijk handschoenen en andere leren items die gemaakt zijn van de huid van mishandelde honden zonder dat ze het weten! Dit komt doordat de labels van artikelen die gemaakt worden van hondenleer opzettelijk misleidende informatie bevatten.

DE CHINESE WERELDORDE

Zijn twee door China opgerichte internationale, financiƫle instituten het begin van een nieuwe Chinese wereldorde in de 21e eeuw? VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar hoe de Chinese moderniteit van de 21ste eeuw er uitziet in 'De Chinese wereldorde'.
bekijk de aflevering (of kijk een korte versie van 10 minuten)
Taalnieuws

Komende vrijdag wordt de aanvraag voor erkenning van het Bildts als minderheidstaal officieel ingediend.
(Bron:
de Bildtse Post)

Op Pennel, een Friese app, kunnen schrijvers en dichters hun werk door andere app-gebruikers laten beoordelen.
(Bron:
Pennel.frl)

Het Fries wordt morgen opgenomen in de vertaaldienst Google Translate.
(Bron:
De Telegraaf)

Gisteren was het twintig jaar geleden dat zanger Jules de Corte overleed. VRT-medewerker Harry Viaene pleit ervoor meer naar De Corte te luisteren, want "dat is goed voor een mens".
(Bron:
Radio 1

WOORDBETEKENIS


 
zegepraal (de)

betekenis
triomf, overwinning, triomftocht

uitspraak
[zee-guh-praal]

citaat
"Ik wilde de bourgeoisie laten zien dat haar pleziertjes voortaan niet meer onaantastbaar zouden zijn, dat haar brutale zegepralen verstoord zouden worden, dat haar gouden kalf stevig op zijn voetstuk heen en weer zou schudden voordat het met een laatste klap naar beneden zou storten van vuil en bloed."
Bron:
Hoofdpersoon: de bommenlegger (Joost de Vries, De Groene Amsterdammer, 17 februari 2016)

woordfeit
Zegepraal is een oud woord voor 'triomf, overwinning' of 'triomftocht'. Het is samengesteld uit zege 'overwinning' en praal 'vertoon van pracht, imponerende schoonheid'. Triomftochten met veel (pracht en) praal zijn onder meer bekend uit de Romeinse tijd: een zegevierende heerser liet zich daarbij uitgebreid toejuichen.
Beide delen van het woord hebben oude Germaanse wortels. Zege kwam al in de tiende eeuw voor in het Nederlands in de vorm sigi. Praal is een afleiding van het werkwoord pralen 'opscheppen, pronken', dat in de verte verwant is met brallen 'luid en opschepperig praten'

www.ninefornews.nl



HARLINGER WANDELVERHALEN




  1. Om tenslotte in Leeuwarden te worden opgehangen

    De doodstraf werd voor Nederland, ten tijde van vrede, in 1870 afgeschaft. Na de Tweede Wereldoorlog werd 152 maal de doodstraf opgelegd, waarvan er veertig door het vuurpeloton werd uitgevoerd. Voor 1870 werd de doodstraf regelmatig opgelegd. Dit kon door het zwaard of door ophangigrachten en waterlopen. Daarvan werd druk gebruik gemaakt om groente, aardappelen, turf en andere handelswaar met bargen aan te voeren. Ype treft Aafke op de Spekmarkt, waar ze met sjouwwerk bezig was. Hij loopt op haar toe en waarschuwt haar nog een maal met de woorden: "Aafke, beraad je". Aafke blijft weigeren. Hierop trekt Ype zijn mes en steekt zeven keer toe. "O, mien arm kien, mien arm kien", waren haar laatste woorden. Dokter Ansingh, die men te hulp heeft geroepen, kan niets meer doen.
    ng. In de praktijk werd dit laatste toegepast. De executies in Friesland werden te Leeuwarden uitgevoerd. De spotnaam voor de Leeuwarders herinnert daar nog aan: galgelappers.
    Op 23 maart 1860 werd Ype (Baukes) de Graaf uit Workum in het openbaar opgehangen. Deze executie, die op marktdag werd gehouden en veel publiek trok, was de laatste, die in vredestijd werd voltrokken, voordat de doodstraf werd afgeschaft. Ype (Baukes) de Graaf bracht de meeste tijd, die hij buiten de gevangenis doorbracht, in Harlingen door. Hij was al op jeugdige leeftijd op het slechte pad geraakt en op 18-jarige leeftijd wordt hij wegens herhaalde diefstal tot twee jaar tuchthuis veroordeeld. Hierna volgt al snel een tweede veroordeling: geseling met een strop om en 7 jaar tuchthuis. In 1843 wordt Ype veroordeeld tot geseling, brandmerking en 8 jaar tuchtschool. Na deze straf blijft hij drie jaar op vrije voeten om uiteindelijk toch weer tegen de lamp lopen. Vijf jaar tuchthuis en geseling was dit maal de straf.
    In Harlingen, waar hij gedurende zijn vrije jaren verbleef, had hij kennis gekregen aan Aafke Monsma. Zij trouwden niet, maar toch kregen ze twee kinderen. Een van de kinderen overlijdt jong, de tweede is vijf jaar oud als haar vader in 1859 vrijkomt en weer naar zijn gezinnetje terug wil keren. Aafke wil echter niets meer van hem wil weten. Ype dringt aan, maar Aafke blijft weigeren.
  2. Ype Baukes de Graaf druipt af, maar op de avond van vrijdag 2 september slijpt hij in de Spoketuin bij de Kerkpoortsbrug zijn mes aan beide kanten vlijmscherp. De volgende morgen al gaat hij heel vroeg naar de aardappelmarkt. Hij neemt aan dat Aafke daar aan het werk zal zijn. Harlingen kende toen nog vele
    Haar moordenaar was ondertussen de stad uitgevlucht, maar keerde al snel terug en deed alsof er niets gebeurd was. Politieman Westra herkent hem echter en houdt hem aan. Op weg naar het politiebureau dreigt de samengestroomde menigte de arrestant aan te vallen. Agent Westra kan dit maar met moeite verhinderen. Op het bureau geeft Ype Baukes de Graaf al snel toe dat hij de moord heeft gepleegd. Verder vertelt hij ook van plan te zijn geweest zijn dochter te vemoorden. Daarna had hij zelfmoord willen plegen. Op 7 november 1859 werd Ype Baukes de Graaf door het Provinciaal Gerechtshof ter dood veroordeeld. Zijn verzoek om gratie aan Koning Willem III wordt afgewezen.
    De uitdrukking "Aafke beraad je" werd daarna gebruikt om iemand, zij het gekscherend, ernstig te waarschuwen.

zondag 28 februari 2016

Wantrouwen overheerst bij informatieavond over afvaloven: HARLINGEN – De op verzoek van Harlinger Belang, PvdA en CDA gehouden extra informatieve raadsvergadering van maandagavond in...
Wantrouwen overheerst bij informatieavond over afvaloven: HARLINGEN – De op verzoek van Harlinger Belang, PvdA en CDA gehouden extra informatieve raadsvergadering van maandagavond in...
SiTU Harns: HARLINGER WANDELVERHALEN

1. Rembrandt in Harlingen




Afbeeldingsresultaat voor NACHTWACHT SASKIA


Friesland was vele eeuwen lang slechts over water te bereiken. Was men eenmaal op Fries grondgebied, dan waren de grote en kleine waterwegen en meren het meest betrouwbaar. De wegen in Friesland zelf, maar ook de wegen die ernaar toe leidden waren erbarmelijk. Ze dwongen Philips II, koning van Spanje, boven Zwolle tot de terugtocht, toen hij zijn nieuw verworven gebieden wilde inspecteren.
Harlingen was in die tijd de, vrijwel enige, toegangspoort tot Friesland. Deze positie veranderde pas toen de Afsluitdijk in 1937 werd aangelegd. Er waren dan ook regelmatige veerdiensten op Amsterdam (later ook Hull en Londen), terwijl vanuit Harlingen boten en trekschuiten naar Leeuwarden en Bolsward vertrokken. U kunt zich de dynamiek van dit gebeuren voorstellen. Voor het Heerenlogement vertrokken de boten naar Leeuwarden. Het hoekhuis heet niet voor niets “De Wekker”.
Rembrandt heeft wellicht een aantal malen in een Harlinger logement de nacht doorgebracht. Zeker is, dat hij een aantal malen hier aan wal is gegaan.

De oorzaak van deze bezoeken, zo zou men het kunnen zeggen, was de toenmalige huisbaas van Rembrandt in Amsterdam. Zijn naam was Hendrick van Uylenburg, een beroemde kunstverzamelaar en –handelaar in Amsterdam. Rembrandt was een artiest in opkomst en Hendrick van Uylenburg bezorgde hem opdrachten. Het portret van Nicolaas Ruts dateert uit deze periode.
Via hem leert Rembrandt Hendrick’s nichtje Saskia van Uylenburg kennen. Haar vader is advocaat te en burgemeester van Leeuwarden. Saskia woont met een oudere zuster in het Bildt, ten noorden van Harlingen. Er wordt gediscussieerd of het een verstandshuwelijk is geweest. Vast staat dat het paar zich op 5 juni 1633 verloofde. Rembrandt moet haar toen ontmoet hebben, want terug in Amsterdam tekent hij een bevallige, jonge vrouw met een roos in de hand. Hij schrijft hierbij, dat de tekening de vrouw voorstelt, waarmee hij zich drie dagen daarvoor heeft verloofd. Drie dagen, dat is zo ongeveer de reisduur van Noord-Friesland, via Harlingen naar Amsterdam.
In 1634 trouwt het stel in het Bildt. Dit gebeurt zonder veel plichtplegingen en er is geen familie bij aanwezig. Het lijkt evident, dat het paar direct daarop naar Amsterdam is afgereisd, waar Saskia en Rembrandt bij haar oom intrekken. Het echtpaar is zeker vanuit Harlingen naar Amsterdam vertrokken. In 1639, de zaken gaan goed en de relatie met Saskia, is prima, betrekken ze een groot huis in de Jodenbreestraat (het huidige Rembrandt Huis). Veel geluk brengt deze verhuizing niet. Zoon Titus wordt er ernstig ziek en in 1642 overlijdt Saskia.
Het persoonlijke leven van Rembrandt komt nu in een stroomversnelling. De huishoudster, waarmee Rembrandt een relatie zou hebben gehad, verdwijnt en eindigt in een gesticht. Vervolgens haalt Rembrandt Hendrikje Stoffels in huis om voor de jonge Titus te zorgen. Zij wordt uiteindelijk zijn minnares. Dit leidde tot grote beroering onder de Calvinisten in Amsterdam.
8 Jaar na hun vertrek uit Harlingen is Rembrandt weduwnaar. Dit was niet ongebruikelijk in die jaren. Mannen leefden vaak langer omdat veel vrouwen in het kraambed stierven. Opmerkelijk feit is dat in 1642 Rembrandt zijn meesterwerk “De Nachtwacht” afrondde. Het meisje op dit schutterstableau moet dan wel Saskia van Uylenburg voorstellen.

WOORDBETEKENIS

courtisane (de)

betekenis
prostituee in hogere kringen
 
uitspraak
[koer-tie-za-nuh]

citaat
"Laagbetaalde arbeidsters, of winkelmeiden, maar ook gehaaide, hoogst aantrekkelijke dames die zich met hun schoonheid en seksuele vaardigheden in de bedden van rijke mannen omhoog seksten tot machtige courtisanes."
Bron: 
Groot vertoon van lichte zeden in het Van Gogh Museum (Jeroen Wielaert, NOS, 20 februari 2016)

woordfeit
Courtisane komt al in 1569 in een Nederlandse tekst voor: "de cortisanen oft hoeren van Venegien [= VenetiĆ«]". Het woord komt via het Frans van het Italiaanse cortigiana, dat zowel 'hofdame' als 'hofprostituee' kon betekenen. De basis hiervan is corte 'hof', dat in feite hetzelfde woord is als het uit het Latijn afkomstige cohort ('het omheinde' of 'aantal mensen dat daarin past').

Friese schimpnamen



ACHLUM

. Fjoerskiters

De Achlumers zijn kennelijk nogal kortaangebonden, onhandelbare mensen. 'Fjoerskieters' zijn namelijk onhandelbare paarden.


Afbeeldingsresultaat voor achlum

AEGUM

.Tsjerkefretters

'Tsjerkefretters” zijn kerketers. De plaatselijke kerk is in het verleden afgebroken en alleen de toren bleef over. Het geld, dat ze voor de stenen e.d. hebben ontvangen, zou door de inwoners zijn 'verteerd'.



Aegum leit myds in e wrald;

trije tredden van e toer, der is't.

Dij 't net leuawe wol,

Kin it neitrezje.
Afbeeldingsresultaat voor ACHUM FRIESLAND



AKKERWOUDE

. Ferklikkers

Afbeeldingsresultaat voor akkerwoude



AKKRUM

. Skytstuollen

. Sketen
Afbeeldingsresultaat voor akkrum



AMELAND

. Balkendieven

. Schalken

. Guiten
Afbeeldingsresultaat voor AMELAND



ALLINGAWIER

. Ljochten
Afbeeldingsresultaat voor bakhuizen














ARUM

. Katten

. Moudekroepers

. Stofkroepers


Afbeeldingsresultaat voor arum dorp

BAKHUIZEN

.Heidebikkers
Afbeeldingsresultaat voor allingawier



BAKKEVEEN

. Bruntsjes
Afbeeldingsresultaat voor BAKKEVEEN